Chất hữu cơ (HC) – Organic matter (OM) | Flowerfarm.vn

1. Sơ lược về đánh giá chất hữu cơ, mùn hữu cơ và độ phì nhiêu của đất.

* Chất hữu cơ của đất:

Tất cả các hợp chất hữu cơ có trong đất được gọi là chất hữu cơ trong đất.

Chất hữu cơ của đất có thể được chia thành hai phần:

(1) Chất thải hữu cơ chưa phân hủy (rễ, thân, lá, xác động vật) vẫn giữ nguyên hình dạng.

(2) Chất hữu cơ bị phân hủy. Phần hữu cơ sau đây có thể được chia thành 2 nhóm:

+ Nhóm hợp chất hữu cơ trừ mùn: Nhóm hợp chất hữu cơ trừ mùn gồm các hợp chất có cấu tạo đơn giản hơn như: propen, glucozơ, lipit, lignin, tanin, sáp, nhựa thông, este, ancol, axit hữu cơ, anđehit … Đây nhóm chỉ chiếm 10% – 15% chất hữu cơ đã phân hủy, nhưng có vai trò rất quan trọng đối với đất và cây trồng.

+ Nhóm hợp chất mùn: Nhóm hợp chất mùn bao gồm các hợp chất hữu cơ cao phân tử, có cấu tạo phức tạp, nhóm này gồm 85% – 90% là chất hữu cơ đã được phân hủy, gồm 3 thành phần chính. : axit humic, axit fulvic và hợp chất humin.

* Thang đánh giá chất lượng hữu cơ và mùn trong đất:

Chất hữu cơ trong đất được coi là tiêu chí đánh giá độ phì nhiêu của đất.

Số lượng: Mùn = C% x 100/58 = C% X 1,724

– Đất đồng bằng:

+ Nghèo mùn: <1%

+ Độ mùn trung bình: 1 – 2%

+ Giàu mùn:> 2%

– Đất đồi

+ Rất nghèo mùn: <1%

+ Nghèo mùn: 1 – 2%

+ Độ mùn trung bình: 2-4%

+ Giàu mùn: 4 – 8%

+ Rất giàu mùn:> 8%

Hàm lượng chất hữu cơ và mùn rất khác nhau giữa các loại đất, nhìn chung đất nông nghiệp có hàm lượng hữu cơ và mùn thấp. Phần lớn đất miền núi của nước ta có hàm lượng chất hữu cơ nghèo nàn, khoảng 20% ​​bề mặt đất có hàm lượng chất hữu cơ rất nghèo nàn. Đất có hàm lượng chất hữu cơ và mùn cao nhất là đất ở vùng núi cao, quanh năm mây mù che phủ, hay ngập úng quanh năm, hàm lượng OM> = 6%. Đất nghèo chất hữu cơ là đất cát pha hoặc đất bạc màu.

* Tỷ lệ chất hữu cơ (C: N):

Tỷ lệ C: N được sử dụng rộng rãi như một chỉ số về tốc độ phân hủy chất hữu cơ sau khi bón vào đất. Các chất hữu cơ có tỷ lệ C: N cao, chẳng hạn như 40% cacbon và 0,5% nitơ, sẽ phân hủy chậm hơn các chất hữu cơ có tỷ lệ C: N thấp, chẳng hạn như 40% cacbon và 4% nitơ. Hàm lượng hữu cơ trong đất sẽ tăng lên nếu chất hữu cơ được bổ sung có tỷ lệ C: N cao vì không có đủ nitơ để quá trình phân hủy diễn ra hiệu quả. Hơn nữa, hàm lượng nitơ, thay vì được khoáng hóa bổ sung, lại giảm do vi khuẩn cố định nitơ, vì chất hữu cơ được thêm vào không có đủ nitơ để chúng phát triển. Chất hữu cơ phụ gia có tỷ lệ C: N thấp sẽ bị phân hủy hoàn toàn và nhanh chóng cùng với nitơ khoáng hóa. Một phần nitơ sau khi được khoáng hóa có thể được sử dụng lại để phân hủy các chất hữu cơ có tỷ lệ C: N cao chưa bị phân hủy trước đó. Do đó, hàm lượng chất hữu cơ trong môi trường đôi khi sẽ bị giảm xuống do quá trình phân hủy các chất hữu cơ có tỷ lệ C: N thấp mới được bổ sung.

C / N = sự phân giải chất hữu cơ

<8: kiệt sức

> 12: yếu

8 – 12: trung bình

10: bảng cân đối kế toán

Mùn / N: 12 -16

H / F: axit humic / axit flohidric> 1

2. Ảnh hưởng của mùn hữu cơ đối với cây trồng:

Chất hữu cơ là phần quý nhất của đất, nó không chỉ là kho chứa chất dinh dưỡng cho cây trồng mà còn có thể điều hòa nhiều tính chất của đất theo chiều hướng tốt, ảnh hưởng lớn đến khả năng làm đất và năng suất của đất.

Vai trò của chất hữu cơ to lớn nên vấn đề chất hữu cơ trong đất luôn chiếm một trong những vị trí trung tâm của khoa học và thu hút sự quan tâm của nhiều học giả trong và ngoài nước.

Chất hữu cơ của đất ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và năng suất của cây trồng thông qua các đặc tính vật lý, hóa học và sinh học của đất như:

– Bản thân mùn hữu cơ cung cấp dần dần đạm, lân, lưu huỳnh và các nguyên tố vi lượng cho cây.

– Chất mùn hữu cơ được coi là kho chứa các chất dinh dưỡng từ phân hóa học, vai trò này rất quan trọng, giúp hạn chế thất thoát phân sau khi bón vì nếu không sẽ bay hơi hoặc rửa trôi. Những chất dinh dưỡng dự trữ này sau đó sẽ được giải phóng để cây hấp thụ khi cần thiết.

– Chất mùn hữu cơ cải thiện cấu trúc của đất, làm cho đất tơi xốp hơn để đất được thông thoáng khí, giúp sự chuyển động của nước trong đất dễ dàng và giữ được nhiều nước hơn.

– Chất mùn hữu cơ làm tăng số lượng vi sinh vật trong đất, kể cả vi sinh vật có ích.

Tác dụng của mùn đối với sự phát triển của cây trồng không chỉ ở những cách trên mà còn có vai trò kích thích sự phát triển của cây. Chất kích thích này là do sự hiện diện của các chất có chức năng điều hòa sinh trưởng thực vật trong mùn hữu cơ, có hoạt tính tương tự như IAA, Giberillin, cytokinin. Hoặc các chất ức chế sự phân hủy của auxin. nếu:

– Chất mùn hữu cơ kích thích sự nảy mầm của hạt và sự phát triển của cây con. Vai trò của chất hữu cơ trong việc thúc đẩy sự nảy mầm của hạt và sự phát triển của cây con đã được nghiên cứu rộng rãi.

– Chất mùn hữu cơ kích thích sự hình thành rễ và phát triển của rễ. Tùy theo chất lượng và số lượng mùn mà mức độ kích thích khác nhau.

– Chất mùn hữu cơ còn có tác dụng kích thích sự phát triển của chồi.

3. Một số nguồn chất hữu cơ làm phân bón hoặc bón trực tiếp cho cây trồng:

1 / Chất mùn hữu cơ từ ao hồ lâu năm (than bùn): được hình thành do quá trình thu gom và phân hủy không hoàn toàn chất thải thực vật trong điều kiện yếm khí diễn ra liên tục. Bao gồm cỏ, lau, hạt, cây bụi, cây thân gỗ, kết hợp với quá trình kiến ​​tạo, quá trình thu gom, bồi tụ phù sa cũng đã vùi lấp các loại cây thân gỗ khiến chất hữu cơ tích tụ thành từng lớp và hình thành than bùn.

Hàm lượng hữu cơ tùy thuộc vào đặc điểm địa chất, thảm thực vật, thời gian phân hủy kỵ khí, sau xử lý (sấy khô, nghiền nát …) tạm thời được phân loại theo các tiêu chuẩn sau:

Than bùn hữu cơ

+ Than bùn loại 1: Hữu cơ: 30 – 35% – Màu sắc: than đen – Độ hoàn thiện: lọt sàng 3,5 mm – Độ ẩm: 20 – 30%

+ Than bùn loại 2: Hữu cơ: 17-25% – Màu sắc: nâu đen nhạt – Độ hoàn thiện: lọt qua rây 3,5 mm – Độ ẩm: 20-30%

+ Than bùn loại 3: Hữu cơ: dưới 16% – Màu sắc: nâu sẫm – Độ hoàn thiện: lọt qua rây 5 mm – Độ ẩm 20-35%.

Với các loại mùn trên chúng ta có thể bón trực tiếp cho cây, trộn với đất, dùng làm nguyên liệu sản xuất phân compost, phân khoáng, phân hữu cơ vi sinh …

2 / Bùn bã mía từ các nhà máy chế biến mía đường: Các thành phần còn lại của đường (bã mía, bùn lọc, cặn bã và rỉ đường) đều là sản phẩm phụ của các nhà máy đường, chiếm 29 ÷ 38% khối lượng. tỷ trọng lớn nhất (25 ÷ 30% trọng lượng mía).

+ Với tổng hàm lượng chất hữu cơ khó tiêu từ 35 – 45%, mùn bã mía phải được ủ hoai mục trước khi bón cho cây.

+ Hoặc sử dụng nguyên liệu để chế biến phân hữu cơ vi sinh: Bổ sung vi sinh phân giải xenlulo, vi sinh khử mùi hôi, ủ lên men, vi sinh cố định đạm, vi sinh phân giải lân, bổ sung khoáng. các chất dinh dưỡng đa lượng chua, vi lượng hữu cơ… hàm lượng trong thành phẩm thay đổi từ 10 – 30%.

3 / Các loại cà phê thô: Hàm lượng hữu cơ> 30%

Cà phê chưa qua xử lý

+ Cần thối nhũn, không nên bón trực tiếp cho cây, hiệu quả thấp dễ nhiễm bệnh cho cây.

+ Dùng làm nguyên liệu sản xuất phân hữu cơ sinh học: Diệt mầm bệnh, đẩy nhanh quá trình phân hủy xác bã thực vật, tăng hàm lượng hữu cơ, tăng sức sống của vi sinh vật có ích trong phân hữu cơ, bổ sung nấm đối kháng, bổ sung dinh dưỡng đa lượng.

4 / Các hợp chất sau khi chiết xuất từ ​​mùn hữu cơ có hàm lượng cao: Axit Humic, Axit Fulvic, Axit amin (Amino Axit)…: Hàm lượng Axit humic đậm đặc từ 20 – 80%.

5 / Một số nguồn hữu cơ, phân hữu cơ truyền thống:

* Phân hữu cơ: ưu điểm là chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng đa, trung, vi lượng.

* Phân thải: loại phân hữu cơ này được làm từ rơm rạ; thân và lá ngô, đậu cô ve, vỏ đậu phộng, vỏ trấu …

* Phân xanh: tên gọi chung của các loại cây hoặc lá tươi ủ hoặc vùi trực tiếp xuống đất để bón ruộng.

* Dầu khô: là phần bã còn lại sau khi ép hạt để lấy dầu.

* Tro: Tro là chất còn lại của một số đồ vật sau khi nung và thường có màu xám. Trong nông nghiệp, một số nguyên liệu thực vật như sắn, bông, ngô, lá dừa, mùn cưa … sau khi đốt cháy có tỷ lệ tro và chất dinh dưỡng cao.

Xem video: Vai trò của phân hữu cơ đối với năng suất, chất lượng cây trồng – Truyền hình Cần Thơ

https://www.youtube.com/watch?v=DNCxH5GKJsw