Công dụng, cách dùng Rau mát | Flowerfarm.vn

1. Mô tả

• Cây thảo sống thủy sinh, cao 25-30 cm. Thân hình trụ, mỏng, mọc ngang trong bùn, bén rễ ở các khớp.
• Lá mọc so le, hình trứng rộng, dài tới 7 cm, rộng 4 cm, gốc hình tim, đỉnh nhọn, nhẵn cả hai mặt, mặt trên sẫm bóng, nhiều gân lá hình cung, mặt dưới nổi rõ; Các cây họ đậu rất dài, phình to ở phần gốc và có tai ngắn.
• Cụm hoa mọc thành cụm ngắn hơn lá, 2,5 hoa, mọc cách kẽ lá, hoa màu xanh; Chào 3 răng; Tràng hoa 5 cánh rộng hơn tràng hoa; Nhị 6, đôi khi 3 hoặc 4, thường là 5.
• Quả nang, dài 5 – 9 mm, rộng 4 – 8 mm.
• Mùa ra hoa: tháng 10-12.

2. Phân bố, sinh thái

dành Monokia Presl ở Việt Nam có 6 loại. Loại rau xứ lạnh trên là loại cây được nhiều người biết đến vì được trồng phổ biến ở khắp các địa phương, từ đồng bằng đến miền núi, có độ cao dưới 1000 m. Loài này cũng phổ biến ở các nước nhiệt đới Đông Nam Á, Ấn Độ và Nam Trung Quốc.

Rau xứ lạnh là cây thủy sinh nước ngọt. Cây thường mọc phân tán hoặc tập trung thành đàn ở vùng đất bùn, ngập nước (cạn) ao hồ, kênh mương, vùng trũng… Cây tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt và ra chồi từ rễ, thân rễ.

Những phần đã dùng:

Toàn bộ cây.

3. Thành phần hóa học

• Ngoài rễ, các bộ phận khác của cây đều có thể ăn được như rau.
• Rau nguội chứa 3,1% protein, 8,2% carbohydrate, 1,7% chất xơ, 2,6 mg% caroten và 26,2 mg% vitamin C.

4. Hương vị, chức năng

Rau nguội có vị hơi đắng, tính bình, có công dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng, chỉ thống, lợi tiểu.

Theo tài liệu của Trung Quốc, sách “Nam Ninh Thị dược liệu” ghi: Rau sam tính lạnh, vị ngọt, tính hơi lạnh; còn sách “Thiểm Tây trung chí” ghi: vị đắng, tính bình. Về công năng, rau sam tính lạnh có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, chỉ lỵ. [TDTH, 1996: 2058].

5. Công dụng

Toàn cây dùng để giải nhiệt, chữa cảm mạo phong nhiệt, đau bụng, kiết lỵ. Ngày 15-20g (dùng tươi 30-60g) sắc lấy nước uống. Để chữa nướu răng bị viêm, nóng, lấy rễ (hoặc cả cây) sắc kỹ, ngậm nước, cố gắng để nước tiếp xúc với vùng bị bệnh.

Thân và lá rau nguội làm thức ăn cho lợn. Có thể dùng men và lá tươi thay rau xào, nấu canh hoặc làm dưa chua để ăn. Hoa cũng có thể ăn được, có tác dụng giải nhiệt.

• Ở Campuchia, hoa và cây được bán ở chợ và ăn trong lẩu với nước mắm. Toàn cây đun sôi để nguội chữa cháy nắng.
• Ở Mianma, toàn cây được dùng chữa rối loạn tiêu hóa, hen suyễn, đau răng [Perry et al., 1980: 329].
• Ở Indonesia, nước sắc rễ dùng chữa đau dạ dày, bệnh gan, đau răng, hen suyễn.