Gừng đen bao gồm những loài thực vật nào và vì sao lại là vị thuốc quý? | Flowerfarm.vn

Củ gừng đã quá quen thuộc với mọi người và ai cũng biết nó có màu vàng nhạt, mùi thơm cay nồng đặc trưng. Tuy nhiên, không phải ai cũng đã từng nhìn thấy củ của cây gừng đen và ngay cả cái tên của nó cũng khiến nhiều người nhầm lẫn.

Có người cho rằng củ gừng đen là cây ngải tím, nhưng cây ngải tím là tên thường gọi của củ nghệ đen (Curcuma caesia) (1). Có người dùng tên gừng đen để gọi củ ráy rừng (Rhizoma Stahlianthi thoreli), nhưng cũng là một loài khác. Vậy tên của loài thực vật nào thực sự là gừng đen? Hay những loại cây?

Gừng đen là gì?

Hiện nay, có ít nhất hai nhóm cây được gọi là gừng đen (GD) có ngoại hình tương tự nhau.

Đầu tiên, gừng đen là một loại cây Kaempferia parviflora (hay còn gọi là ngải đen), tên tiếng anh là Thai black ginger (gừng đen Thái Lan), Thái gừng (sâm Thái). Loại này có giá trị dược tính cao (chúng ta sẽ nói ở phần sau) nên bán đắt, người ta gọi là “tân dược” và tất nhiên là bị làm giả để trục lợi.

ngải đen (gừng thái đen)

Thứ hai, gừng đen là tên một nhóm loài thực vật đặc hữu được phát hiện ở Việt Nam, trong đó có ít nhất 4 loài thuộc chi Gừng đen, đó là:

1. Distichochlamys citrea, được gọi là gừng đen, loài này có thể được trồng để làm thuốc và lấy tinh dầu, phân bố ở Vườn quốc gia Pù Mát, Vườn quốc gia Bạch Mã và Vườn quốc gia Cúc Phương. Giống này có lá màu xanh, hoa màu vàng và nụ hoa có sọc đỏ và là loại thuộc giống Gừng đen.
2. Distiloclamites orlowii, gọi là gừng đen Orlow, loài này phân bố ở Vườn quốc gia Pù Mát (Nghệ An) và một vùng nhỏ ở Gia Lai. Gừng Orlow là loại cung cấp tinh dầu.
3. Distichochlammys Benenica, Đình này nằm ở Vườn quốc gia Bến En, Thanh Hóa.
4. Distichochlammys rubrostriatacòn được gọi là gừng đen nút đỏ, được tìm thấy ở Vườn Quốc gia Cúc Phương, có lá màu xanh nhạt và hoa màu vàng tươi (2) (3).

Hiện nay, các nghiên cứu về 4 loài họ trên vẫn còn khan hiếm (đặc biệt gừng đen Thái Lan – Kaempferia parviflora đã được nghiên cứu nhiều).

Gừng đen đã được trồng trong những năm gần đây

Nghiên cứu sơ bộ hàm lượng tinh dầu trong các loài đặc hữu của Gừng đen Việt Nam

Năm 2015 công bố kết quả nghiên cứu lượng tinh dầu trong rễ Tạp chí Khoa học Trường Đại học An Giang. Đối tượng của nghiên cứu này là củ gừng đen Distichochlamys citrea (củ tươi, ở các tỉnh Quảng Nam, Quảng Bình, Quảng Trị). Do đó, hàm lượng tinh dầu trong củ gừng đen ở các nước này trên 0,4% (4).

Năm 2016, một kết quả nghiên cứu khác đã được công bố trên tạp chí Tạp chí Nghiên cứu Cây thuốc. Vì vậy, thành phần chính của tinh dầu gừng đen Distichochlamys citrea là các hoạt chất (E) -citral, 1,8-cineole và (Z) -citral. Với gừng đen Distichochlamys orlowii, các hoạt chất chính được tìm thấy là geranyl axetat, β-pinen, β-cariophylen và β-element (5).

Kết quả nghiên cứu về gừng đen Thái Lan (Kaempferia parviflora)

Mặc dù được gọi là gừng đen Thái Lan (hay còn gọi là ngải đen) nhưng loại cây này vẫn được tìm thấy ở nhiều nước như Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ… và cả Việt Nam (Thanh Hóa, Gia Lai, Đắk Lắk…).

Trong y học cổ truyền Thái Lan, đun loài cây này với rượu có tác dụng cải thiện sinh lý, chữa dị ứng, hen suyễn, tiêu chảy, gút, viêm loét dạ dày, tiểu đường… và nhiều bệnh khác (8).

Từ kết quả nghiên cứu, có thể nói, gừng đen Thái Lan – Kaempferia parviflora (hay còn gọi là ngải đen) là một loại cây thuốc quý hiếm với những công dụng đặc biệt như:

• Kháng khuẩn và kháng nấm (theo tạp chí Phytotherapy) (6).
• Chống lại bệnh viêm loét dạ dày (theo tạp chí Tạp chí Dân tộc học) (7).
• Chống béo phì (theo tạp chí Tạp chí Thuốc tự nhiên) (9).
• Giúp cải thiện sinh lý, tăng khả năng cương cứng (đối với sản phẩm chiết xuất từ ​​cồn ethanol hoặc cồn) (10).
• Chống trầm cảm (11).
• Mạnh mẽ chống lại các tế bào ung thư phổi NCIH187 (theo tạp chí Các bài báo về tổ chức sinh học và hóa dược) (thứ mười hai).
• Chống lại tế bào ung thư KB (theo tạp chí Kho lưu trữ nghiên cứu dược lý) (16).
• Phòng chống bệnh Alzheimer (theo tạp chí Tạp chí Thực phẩm Chức năng) (13).
• Chống dị ứng (14).
• Tăng thể lực cho đôi tay của vận động viên (không ảnh hưởng đến các bộ phận khác) (15).
• Hoạt động bảo vệ gan (theo Bản tin Hóa chất và Dược phẩm) (17).
• Chống loãng xương và chống oxy hóa (theo Khoa học sản phẩm tự nhiên) (18).

Shumë và nhiều hoạt động khác.

Ghi chú

• Các hoạt tính nêu trên chỉ có hiệu quả trong một số chiết xuất từ ​​cây ngải đen (Thái Lan). Vì vậy, khi có nhu cầu bào chế thuốc, người bệnh nên tham khảo ý kiến ​​của các bác sĩ chuyên môn vì chỉ có phương pháp bào chế đúng cách mới mang lại kết quả như mong đợi.
• Mặt khác, người dùng cũng nên chọn đúng loại gừng Thái Lan có tên khoa học là Kaempferia parviflora, tránh mua phải loại gừng đen khác.

Nguồn tham khảo

1. Nghệ đen, https://vi.wikipedia.org/wiki/Ngh%E1%BB%87_%C4%91en,
2. Gừng đenhttps://en.wikipedia.org/wiki/Kaempferia_parviflora, ngày truy cập: 11/01/2020.
3. Nhiều tác giả, Giống họ Gừng (Zingiberaceae) ở Vườn quốc gia Pù Mát, Nghệ Anhttps://js.vnu.edu.vn/NST/article/view/4722/4320, ngày truy cập: 11/01/2020.
4. Nghiên cứu thành phần hóa học của tinh dầu thân rễ gừng đen (distichochlamys citrea) ở một số tỉnh miền Trung Việt Nam., http://dspace.agu.edu.vn/handle/AGU_Library/2892, truy cập: 11/01/2020.
5. Các thành phần không ổn định của Distichochlamys citrea MF Newman và Distichochlamys orlowii K. Larsen & MF Newman (Zingiberaceae) từ Việt Namhttps://academicjournals.org/journal/JMPR/article-full-text-pdf/077423C63202, truy cập: 11/01/2020.
6. Các flavonoid hoạt tính sinh học từ Kaempferia parviflora, https://www.sciasedirect.com/science/article/abs/pii/S0367326X03002119, truy cập: 11/01/2020.
7. Tác dụng chống loét dạ dày của Kaempferia parviflora, https://www.sciasedirect.com/science/article/pii/S0378874105003545, truy cập: 11/01/2020.
8. Tác dụng chống viêm của các hợp chất bằng cách Kaempferia parviflora VÀ Boesenbergia pandarata, https://www.sciasedirect.com/science/article/pii/S0308814608014982, truy cập: 11/01/2020.
9. Tác dụng chống thừa cân Kaempferia parviflora ở chuột mắc bệnh tiểu đường loại II béo phì tự pháthttps://link.springer.com/article/10.1007/s11418-010-0461-2, ngày vào: 11/01/2020.
10. Ảnh hưởng của Kaempferia parviflora chiết xuất về các thông số sinh sản và lưu lượng máu của tinh trùng ở chuột đựchttps://rep.bioscientifica.com/view/journals/rep/136/4/515.xml?cited-by=yes&legid=reprod%3B136%2F4%2F515&print,
11. Đánh giá tác dụng giải lo âu và chống trầm cảm của chiết xuất cồn Kaempferia parviflora ở chuột giàhttp://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=DJ2012079425, truy cập: 11/01/2020.
12. Độc tính tế bào chống lại các flavonoid được biến đổi bởi các dòng tế bào KB và NCI-H187 Kaempferia parviflora, https://www.sciasedirect.com/science/article/pii/S0960894X10003756, truy cập: 11/01/2020.
13. Phát hiện polymetoxiflavone từ gừng đen (Kaempferia parviflora) như chất ức chế β-secretase tiềm năng (BACE1), https://www.sciasedirect.com/science/article/abs/pii/S1756464615005538, truy cập: 11/01/2020.
14. Hoạt động chống dị ứng của polymetoxiflavone bằng cách Kaempferia parviflora, https://www.sciasedirect.com/science/article/abs/pii/S1756464614004083, truy cập: 11/01/2020.
15. Hiệu ứng tôi Kaempferia parviflora Trích xuất về thể chất của các cầu thủ bóng đá: Một thử nghiệm mù đôi ngẫu nhiên có đối chứng với giả dượchttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4538785/, truy cập: 11/01/2020.
16. Các dẫn xuất amin và nitro của 5,7-đimethoxiflavon bằng Kaempferia parviflora và độc tính tế bào đối với dòng tế bào KBhttps://link.springer.com/article/10.1007/s12272-009-1901-y, ngày vào: 11/01/2020.
17. Cấu trúc của hai glycoside phenol mới, kaempferiaosides A và B, và các thành phần bảo vệ gan từ thân rễ của Kaempferia parviflora, https://www.jstage.jst.go.jp/article/cpb/60/1/60_1_62/_article/-char/ja/, truy cập: 11/01/2020.
18. Các hoạt động chống loãng xương và chống oxy hóa của Rhizomes of Kaempferia parviflora Muri. ish Bakerhttps://synapse.koreamed.org/DOIx.php?id=10.20307/nps.2016.22.1.13, truy cập: 11/01/2020.